Jak usunąć wirusa z telefonu?

Poradnik KROK PO KROKU dla Android i iOS: Jak usunąć wirusa z telefonu? Sprawdź instrukcję i środki zaradcze i metody usuwania wirusów.

Masz zawirusowanego smartfona, a może obawiasz się, że ktoś zainstalował na Twoim urządzeniu oprogramowanie szpiegujące? Sprawdź, jak skutecznie pozbyć się wirusów i destrukcyjnych programów z telefonu.

Z telefonów komórkowych korzysta 97 proc. osób pytanych przez UKE, a ok. 80 proc. z nich ma smartfona (2021 rok). Przestępcy coraz częściej używają złośliwego oprogramowania na urządzenia mobilne.

„W dzisiejszych czasach szpiegowanie stało się całkiem łatwe! Nie musisz wynajmować prywatnego detektywa ani szpiega, aby mieć kogoś na oku. Możesz łatwo korzystać z mobilnej aplikacji szpiegowskiej oraz pobierać ją i zainstalować na telefonie każdego, aby wiedzieć, co robi w każdej chwili” – tak reklamuje się popularna, darmowa aplikacja szpiegowska na Androida.

Jedyna trudność polega, na tym, że trzeba pobrać ją korzystając z telefonu ofiary i wyłączyć powiadomienia z Play Protect, aplikacji antywirusowej wbudowanej w Androida…

Aplikacja pozwala monitorować połączenia, SMS-y, historię online, e-maile, kalendarze, lokalizację GPS, czaty na Facebooku lub WhatsApp, nagrywać odgłosy z otoczenia oraz zbierać inne informacje z zainfekowanego telefonu.

A co z prawem do prywatności?

Osoby używające spyware – zwanego również stalkerware lub spouseware – często nie mają oporów przed szpiegowaniem swoich małżonków, partnerów, członków rodziny czy współpracowników.

Spyware nie jest jedynym zagrożeniem. Złośliwe oprogramowanie – np. mobilne trojany i ransomware – potrafią narobić problemów użytkownikowi telefonu.

Za chwilę dowiesz się, jak się bronić przed oprogramowaniem szpiegującym, jakie są rodzaje złośliwego oprogramowania na urządzenia mobilne oraz jak usunąć wirusa ze smartfona.

Oprogramowanie antywirusowe na smartfona

Część ekspertów rekomenduje instalowanie antywirusów na telefonach. Inni kręcą głowami i mówią: w rzeczywistości nie ma programów antywirusowych na iOS i Androida.

Jaka jest prawda?

Program antywirusowy taki jak na komputerze nie jest możliwy na smartfonie. Wynika to z architektury Androida czy iOS.

Zewnętrzne aplikacje nie mają dostępu do innych aplikacji – działają w odseparowanych środowiskach. Jeżeli są antywirusami to nie mogą ich prześwietlać.

Ta zasada obowiązuje od dawna w iOS i jest również wprowadzana w nowych wersjach Androida (od Androida 11).

Na telefonie z Androidem znajdziesz wbudowany w system antywirus (Google Play Protect), systemowe zabezpieczenia ma też iPhone.

Oprogramowanie antywirusowe w AppStore lub sklepie Google może Ci się jednak przydać. Zwiększa ogólny poziom bezpieczeństwa, np. ostrzega przed stronami phishingowymi, blokuje witryny z destrukcyjnymi aplikacjami, zabezpiecza telefon na wypadek zgubienia/kradzieży.

Zobacz: antywirusy na telefon, w tym: Najlepsze antywirusy na Androida i najlepsze antywirusy na iPhone (iOS)

Oprogramowanie szpiegujące na telefonie

Duża baza ofiar oprogramowania szpiegującego na telefonie z Androidem wyciekła w październiku 2022 roku. Dane pochodziły z serwerów firmy produkującej spyware. Opublikował je serwis TechCrunch.

W bazie były dzienniki połączeń, wiadomości sms, szczegółowe dane o lokalizacji. Wszystko pochodziło z 360 tys. telefonów osób, które nie miały pojęcia, że są szpiegowane.

Prywatne informacje zbierały aplikacje m.in. TheTruthSpy, Copy9 i MxSpy. Wszystkie były instalowane przez osoby z dostępem do telefonu lub tabletu ofiary.

Spyware było ukryte na urządzeniu, jego właściciel nic nie wiedział o szpiegu, który cały czas działał w tle, zbierał informacje i wysyłał do szpiega.

Śledztwo TechCrunch pokazało, że ofiary spyware były w prawie każdym kraju, także w Polsce.

„Jednak stalkerware, takie jak TheTruthSpy, działa w legalnej szarej strefie, która utrudnia władzom na całym świecie walkę z nadużyciami, pomimo rosnącego zagrożenia, jakie to oprogramowanie stanowi dla ofiar” – zauważyli dziennikarze z TechCrunch.

Spyware często reklamowane jest jako narzędzie przydatne do kontroli i zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom, do monitoringu nieuczciwych pracowników lub do namierzenia skradzionego/zgubionego telefonu.

Chcesz sprawdzić czy Twój telefon z Android został przechwycony? Sprawdź to na witrynie: https://techcrunch.com/pages/thetruthspy-investigation/

Jak usunąć oprogramowanie szpiegujące z telefonu?

Podejrzewasz, że Twój smartfon jest zainfekowany oprogramowaniem szpiegującym? Pora przystąpić do działania.

Aby usunąć spyware (wskazówki za TechCrunch):

• sprawdź, czy masz włączoną ochronę Google Play Protect i wykonaj skanowanie telefonu – aplikację znajdziesz: Ustawienia >Biometria i zabezpieczenia >Google Play Protect >Skanuj,
• sprawdź ustawienia dostępu do systemu Android – czy rozpoznajesz wszystkie? Pamiętaj, że spyware i inne szkodliwe oprogramowanie ma często mylące nazwy, np. występuje jako „Kondycja urządzenia”,
• sprawdź czy masz nieznane elementy w ustawieniach aplikacji administratora, np. pod nazwą „Administrator urządzenia”,
• przejrzyj listę aplikacji zainstalowanych na urządzeniu. Widzisz aplikacje, których instalacji nie pamiętasz? Przejrzyj ich dostęp do urządzenia. Spyware mają zazwyczaj bardzo wysokie uprawnienia, których potrzebują do skutecznego szpiegowania,
• odinstaluj aplikacje, których nie rozpoznajesz,
• ustaw mocną blokadę ekranu, zmień hasło w poczcie e-mail, rozważ użycie uwierzytelnienia dwuskładnikowego przy logowaniu,
• przygotuj się, że osoba, która Cię szpieguje dostanie sygnał, że aplikacja została usunięta

Pamiętaj również o zasadach, które pomogą Ci uchronić się przed montażem podsłuchu (za serwisem Zaufana Trzecia Strona):

• samodzielnie kupuj swoje urządzenia,
• stosuj silne zabezpieczenia dostępu do telefonu,
• na telefonie z Androidem o wiele, wiele łatwiej zainstalować spyware niż na iPhone, jeżeli chcesz używać Androida to zawsze najnowszej wersji.

Z zasady iPhone są zdecydowanie bardziej odporne na spyware i złośliwe oprogramowanie.

Na telefonie Apple możesz instalować tylko dokładnie prześwietlone aplikacje z AppStore. Osoby, które szukają programów z nielicencjonowanych źródeł muszą wykonać tzw. jailbreak czyli świadomie złamać zabezpieczenia i ryzykować infekcję. Tworzenie wirusa na mniej popularnego i trudniejszego do „zhakowania” iPhone jest dla przestępców mniej opłacalne.

Złośliwe oprogramowanie na smartfona

Telefony są narażone na ataki złośliwego oprogramowania, bo coraz częściej z nich korzystamy. Dobry przykład to zakupy online.

„Rola smartfonów w zakupach online rośnie i są one już wykorzystywane nieznacznie częściej niż komputery przenośne (75 proc. do 73 proc.). Telefon/smartfon jest zdecydowanie dominującym urządzeniem do dokonywania zakupów online wśród osób do 24 roku życia” – zauważają autorzy raportu E-commerce w Polsce 2022 (Gemius, Polskie Badania Internetu).

Cyberzłoczyńcy dobrze o tym wiedzą. CERT Polska dostał w 2021 roku 17,5 tys. zgłoszeń dotyczących szkodliwych aplikacji na Androida.

To m.in. trojany bankowe wstrzykujące podstawione strony logowania do konkretnych aplikacji. Hasło podane przez ofiarę na takiej witrynie trafia natychmiast do przestępców, a zainfekowany wirusem telefon rozsyła złośliwe SMS do kolejnych odbiorców.

Celem ataków było przejęcie kontroli nad telefonem oraz nakłonienie ofiary do konkretnego zachowania (podania hasła, pobrania aplikacji).

Równie groźne są ransomware, czyli programy szantażujące, które szyfrują dane i żądają pieniędzy za zwrot dostępu.

Aplikacje ze szkodnikami możesz pobrać nawet z oficjalnego sklepu Play, tak było w przypadku trojana Joker – przestępcy wybierali „normalną” aplikację, infekowali malware i ponownie wstawiali na wirtualne półki.

Najczęściej szkodliwe oprogramowanie rozsyłane jest w fałszywych SMS i e-mailach. Po kliknięciu w link pobierany jest zainfekowany plik. Przestępcy podszywają się chętnie pod znane instytucje i firmy m.in. PGE, Inpost, DHL, OLX, policję.

Jak usunąć wirusa z telefonu?

Jesteś swoją pierwszą linią obrony przed złośliwym oprogramowaniem. Zanim przejdę do tego, jak usunąć wirusa z telefonu, zobacz, co możesz zrobić, żeby nie ściągnąć szkodnika na telefon:

• aplikacje instaluj tylko z oficjalnych sklepów,
• nie wyłączaj zabezpieczeń systemowych,
• nie klikaj w podejrzane linki, które otrzymałeś w e-mailu lub SMS – upewnij się, że wiadomość nie jest fałszywa (podejrzane wiadomości to główne źródło infekcji telefonów),
• przed pobraniem aplikacji sprawdź jakie ma recenzje – przy zbyt wielu negatywnych zrezygnuj z instalacji,
• przyznawaj minimum uprawnień – tylko tyle, aby aplikacja mogła działać.

Pamiętaj, że walka ze złośliwym oprogramowaniem nie jest łatwa, często tego typu aplikacje trudno usunąć z telefonu. Lepiej przeciwdziałać niż zmagać się ze skutkami pobrania szkodnika.

Wirusa z telefonu usuniesz używając skanera – np. Google Play Protect – lub ręcznie w trybie awaryjnym.

Tryb awaryjny włączysz w Ustawieniach >Bezpieczeństwo i syt. awaryjne >Tryb awaryjny.

W tym trybie będą działały tylko podstawowe funkcje, a aplikacje zostaną „zamrożone”. Przejrzyj je i zwróć uwagę na te wyglądające podejrzanie (np. nie pamiętasz ich instalacji) lub dodane tuż przed objawami infekcji telefonu.

Co daje powrót do ustawień fabrycznych?

Powrót do ustawień fabrycznych to często zalecany sposób na pozbycie się szkodnika z telefonu.

To rzeczywiście ostatnia deska ratunku. Po przywróceniu danych fabrycznych wszystkie aplikacje i Twoje dane zostaną wymazane. Skasowany zostanie również wirus.

Jak przywrócić urządzenie do ustawień fabrycznych? Wejdź w Ustawienia >Zarządzanie ogólne >Resetowanie >Ustawienia fabryczne.

Przed przywróceniem ustawień fabrycznych pamiętaj o zrobieniu kopii zapasowej z prywatnymi plikami.

Kopie zapasowe zrobisz z poziomu Androida – Ustawienia >Konta i kopia zapasowa.

Pamiętaj, że cyberprzestępcy szykują wirusy, które będą odporne na reset urządzenia. Takim szkodnikiem był rozpoznany w 2019 roku trojan xHelper (usunąć wirus pomagało wcześniejsze wyłączenie Protect).

Jak usunąć wirusa z telefonu – pytania i odpowiedzi (Q&A)